Haluksy to rodzaj często występującej deformacji stopy dotyczącej palucha. Duży palec ustawia się w pozycji, która powoduje jego przesunięcie w kierunku zewnętrznej krawędzi stopy, co prowokuje przeciążenia w obrębie stawu śródstopno-paliczkowego. To z kolei może być przyczyną stanów takich, jak zapalenie stawów palucha. Koślawość dużego palca generuje często dolegliwości w postaci bólu stopy oraz opuchlizny. Jest wiele sposobów leczenia haluksów, zarówno z wykorzystaniem metod zachowawczych, jak i inwazyjnych procedur chirurgicznych.
Przyczyn powstawania haluksów jest wiele. Mogą to być różne wady kończyny dolnej, które przekładają się na inne elementy układu ruchu i całą postawę. Niewątpliwie bardzo często winę za te dolegliwości ponoszą również ciasne obuwie oraz wysokie obcasy. Dlatego niezależnie od stadium choroby zakładanie szpilek warto zostawiać jedynie na specjalne okazje.
Objawy haluksów są łatwe do rozpoznania. Poza charakterystycznym zniekształceniem może pojawić się ból, zaczerwienienie, pęcherze, zgrubienie naskórka. Deformacja będzie się pogłębiać do tego stopnia, że z czasem chory może mieć problem z zakupem butów i cierpieć z powodu podwichnięcia stawu śródstopno-palcowego.
Podczas wywiadu lekarz pyta o jego ogólny stan zdrowia i ewentualne inne schorzenia. Następnie bada stopę i ocenia przemieszczenia w obrębie stawu, stopień zniekształcenia stopy oraz uszkodzenie tkanek miękkich. W kolejnym etapie może być konieczne wykonanie rentgena tak, aby lekarz mógł dokładnie określić stopień deformacji w obrębie palucha.
W większości przypadków haluksy można leczyć bez użycia skalpela; na przykład zachowawczo, m.in. dobierając odpowiednie obuwie. Jeśli okazuje się ono nieskuteczne, należy zastosować leczenie chirurgiczne, dzięki któremu udaje się skorygować zniekształcenia i przywrócić choremu komfort chodzenia. Decyzję o wdrożeniu leczenia operacyjnego podejmuje ortopeda, w porozumieniu z Pacjentem, podczas konsultacji w Poradni ortopedycznej w Medical Clinic Podhale Art w Zakopanem.
Przed przystąpieniem do zabiegu na haluksy należy wykonać szereg badań, które pozwolą ocenić ewentualne ryzyko przeprowadzenia operacji oraz pomogą w doborze metody korekcyjnej. Są to m.in. morfologia krwi, poziom glukozy i elektrolitów, APTT (czas kaolinowo-kefalinowy), EKG. Następnie lekarz anestezjolog decyduje, na podstawie przeprowadzonego wywiadu oraz wyników badań, o tym, jakie znieczulenie zostanie zastosowane.
Pozwoli to przygotować się do wdrożenia niezbędnych zaleceń w okresie pooperacyjnym, kiedy ważne jest, aby stworzyć warunki do sprzyjające procesowi gojenia i regeneracji. Chodzi tutaj m.in. o pomoc w doborze obuwia, naukę chodu o kulach i wykonywania właściwych ćwiczeń po operacji haluksa.
Operacja na haluksy trwa zwykle około 1 godziny. Po usunięciu deformacji dokonuje się stabilizacji korekcji, wykorzystując np. druty Kirschnera lub inne mniejsze elementy, takie jak płytki i śruby.
Istnieje kilka metod chirurgicznego leczenia haluksów. Stosuje się zabiegi na tkankach miękkich – w przypadku umiarkowanych zniekształceń (zazwyczaj połączone jednak z osteotomią) oraz operacje obejmujące znaczną korekcję kości, kiedy mamy do czynienia z ciężkimi deformacjami. Anatomiczne usytuowanie deformacji oraz szereg kryteriów indywidualnych to czynniki współdecydujące o zastosowanym rodzaju korekcji. Naprawa ścięgien i więzadeł wokół palucha polega na przywróceniu odpowiednich proporcji tkanek, które stały się zbyt luźne po jednej stronie palucha i zbyt ścisłe po drugiej stronie, co w rezultacie doprowadziło do kierowania się go w stronę pozostałych palców.
Istnieje sporo metod operacji haluksów. Można wyróżnić m.in. takie jak:
Korekcja torebki stawowej i ścięgien jest zabiegiem wspomagającym metodę podstawową. Obejmuje zazwyczaj poluzowanie więzadeł oraz nacięcie i skrócenie torebki stawowej po stronie przyśrodkowej, co poprawia efekt wizualny i wpływa korzystnie na biomechanikę stopy.
Operacja haluksa metodą Chevrona to osteotomia pierwszej kości śródstopia. Jest ona odpowiednia w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z umiarkowanymi deformacjami palucha. W jej przebiegu dokonuje się wycięcia klina w kształcie litery „V” z obszaru głowy I kości śródstopia. Samą strukturę głowy wysuwa się na zewnątrz i dokonuje stabilizacji za pomocą tytanowej śruby. Dokonuje się także modyfikacji w obrębie torebki stawowej tak, aby ułatwić orientację dużego palca.
Metoda Scarf to także osteotomia pierwszej kości śródstopia. Jest to sposób na haluksy stosowany w przypadku umiarkowanych i ciężkich deformacji. Głowa I kości śródstopia jest nacinana w kształt litery „Z”. Następnie zabezpiecza się korekcję za pomocą małych śrub i dokonuje się także zabiegu na tkankach miękkich.
Metoda ta jest wykorzystywana w przypadku umiarkowanych i ciężkich deformacji stopy. Polega na wykonaniu skośnego nacięcia, umożliwiającego odsłonięcie pierwszej kości śródstopia (po nacięciu kość zostaje zabezpieczona śrubą). Potem następuje manewr obrotu struktury kostnej i końcowe dokręcenie śruby oraz stabilizacja z wykorzystaniem dodatkowych elementów. Zabieg na tkankach miękkich obejmuje więzadła zewnętrzne oraz torebkę stawową.
Jest to metoda polegająca na wycięciu klina kostnego. Następnie dokonuje się jego repozycji i zespolenia lub całkowicie się go usuwa. Ostatecznie rezultatem ma być wyraźna korekcja zniekształcenia.
Po operacji haluksa należy stosować się do wszystkich zaleceń lekarskich. Pacjent pozostaje na zwolnieniu lekarskim (po operacji haluksa L4 może być nawet na kilka tygodni), zdjęcie szwów następuje po blisko miesiącu. Do czasu całkowitego wygojenia rany należy unikać kontaktu z wodą, ponieważ może wdać się infekcja (podczas kąpieli stopę należy okrywać wodoszczelnym materiałem). Odzyskanie pełnej sprawności następuje w ciągu 2–3 miesięcy od operacji. Do tego czasu bardzo ważne jest utrzymywanie palucha w określonej pozycji, ułatwiającej gojenie i umożliwiającej zrost kostny.
Osoby borykające się z dokuczliwym problemem haluksów zapraszamy na konsultacje do Poradni ortopedycznej Medical Clinic Podhale Art w Zakopanem, gdzie nasi specjaliści dobiorą optymalną metodę leczenia.
Leczenie haluksów Zakopane – Poradnia ortopedyczna Medical Clinic Podhale Art, ul. Chramcówki 7, nr tel: 18 265 74 27.
